W najnowszym numerze „Nature Genetics”, jednym z wiodących czasopism na świecie, prof. Paweł Bogdański i dr hab. Monika Szulińska z Katedry i Zakładu Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej UM w Poznaniu wraz z międzynarodowym zespołem naukowców z Wielkiej Brytanii kierowanym przez prof. Macieja Tomaszewskiego, opisali odkrycie 179 genów związanych z nerkami odpowiedzialnych za nadciśnienie tętnicze.
Około 10 mln dorosłych Polaków choruje na nadciśnienie tętnicze, które pozostaje głównym czynnikiem ryzyka udarów mózgu i zawałów serca. Posiada ono istotną komponentę dziedziczną, występując w rodzinach, ale dokładne mechanizmy, za pośrednictwem których geny wpływają na predyspozycje osób do rozwoju nadciśnienia tętniczego, nie są jasne.
Zainteresowanie szczególnie genami związanymi z nerką jest związane z faktem, że to narząd o kluczowym znaczeniu dla regulacji ciśnienia krwi, nadciśnienia i leczenia przeciwnadciśnieniowego. Co ważne, 80 proc. spośród zidentyfikowanych genów nie było jak dotąd wiązanych z nadciśnieniem tętniczym. Badacze skoncentrowali się na tym, w jaki sposób informacje dziedziczone w DNA przekładają się na predyspozycje genetyczne do wysokiego poziomu ciśnienia tętniczego krwi poprzez zmiany w aktywności niektórych genów nerek. Badania te obejmowały kompleksowe analizy przeprowadzone na różnych „poziomach” molekularnych tkanki nerkowej, łącząc razem DNA, RNA oraz metylacji DNA (odpowiadającej za poziomy ekspresji genów) z tego samego zestawu próbek tkanki nerkowej. Aby określić przyczynowy związek badanych tysięcy genów z nadciśnieniem tętniczym, badacze wykorzystali metodę statystyczną, zwaną randomizacją mendlowską.
Przykładami zidentyfikowanych genów są geny wpływające na funkcję lub strukturę nerek (WDR73) lub klasycznie związane z cukrzycą (KCNJ11), a także, co ciekawe, układem odporności (IRF5 oraz IRAK1BP1).
Szczególna wartość pracy polega na tym, że niektóre z tych genów mogą być celem istniejących leków, tworząc nowe możliwości leczenia wysokiego ciśnienia tętniczego krwi. Wskazuje na to również fakt, że szereg zidentyfikowanych genów stanowi cele terapeutyczne dla leków o znanym działaniu obniżającym ciśnienie. Na przykład KCNJ11 został zidentyfikowany jako cel dla minoksydylu i diazoksydu, podczas gdy GUCY1A3 został zidentyfikowany jako cel dla azotanów i riocyguatu. Jest wysoce prawdopodobne, iż podobne analizy nowo zidentyfikowanych genów mogą wskazać na potencjalne nowe terapie w nadciśnieniu tętniczym.